Schotse
sferen
Om nog even
terug te komen op het indrukwekkende slot van onze bijdrage aan de Kerstmis in
de St. Joriskerk heb ik wat informatie opgezocht over Highland Cathedral en
over de doedelzak.
Dit optreden
met een echte ‘bagpiper’ in Schots kostuum vraagt om een herhaling, maar dan
samen met het opleidingsorkest die dit nummer ook op het repertoire hebben.
Highland
Cathedral, Ulrich
Roever en Michael Korb.
‘There is a land far from this
distant shore
Where heather grows and Highland Eagles soar
There is a land that will live ever more
Deep in my heart, my Bonnie Scotland
Though I serve so far away
I still see your streams, cities and dreams
I can`t wait until the day
When I`ll come home once more
So Lord keep me from the harm of war
Through all the dangers and the battles roar
Keep me safe until I`m home once more
Home to my own in Bonnie Scotland’.
De
Duitse musici Ulrich Roever en Michael Korb schreven in 1982 deze
doedelzakmuziek voor de Highland games in Duitsland.
De
inspiratiebron voor dit lied komt van het verhaal dat Koning James I van
Schotland zijn clanchiefs in het geheim bijeen roept in de Highland Cathedral
om plechtig te zweren een eind aan de onderlinge vetes te maken.
Dat het lied zo populair is geworden komt mede door het feit dat Madonna het
lied gebruikte als ‘weddingmarch’ toen
ze trouwde in Skibo castle.
Wie
gaat graven in de geschiedenis van de bagpipes of doedelzakken komt
uiteindelijk terecht in het Egypte van de farao’s. Op reliëfs uit 2400 v. Chr.
Zijn deze oer-bagpipes, bestaande uit twee rietpijpen met elk een riet te zien.
In Egypte en Irak worden het instrument zelfs nog gebruikt.
De constructie met twee pijpen maakt het mogelijk om door het variëren van de
lengte verschillend gestemde pijpen in één instrument te gebruiken.
De
zak waar lucht in zit wordt onder de arm gehouden en ineen gedrukt, waardoor
een toon in de drie bourdon-pijpen kan ontstaan. Op één pijp (de chanter)
speelt men de melodie, terwijl de drie andere pijpen (bas-bourdon en de tenor-bourdons)
voortdurend dezelfde toon voortbrengen. Op de chanter zijn gaten aangebracht
die met de vingers kunnen worden afgesloten zodat er een melodie mee gespeeld
kan worden. Dan is er nog een mondpijp die gebruikt wordt om lucht in de zak te
blazen.
In elke bourdon-pijp zit een rietblad die het geluid produceren met de lucht
uit de zak, en niet direct uit de mond. Hierdoor kan de speler ademhalen onder
het spelen en op die manier een ononderbroken geluid voortbrengen.
Een kenmerk van de
doedelzak is dat de toonproductie niet (of maar met grote moeite) stopgezet kan
worden. Articulatie bij alle doedelzakken moet daarom met de vingers geschieden
door middel van snelle voorslagen.
Hierbij wordt de illusie van een onderbreking van de toon opgewekt door snel
een vinger boven de actieve vinger even op te lichten of een vinger eronder
even aan te tippen
Nog veel meer informatie over doedelzakken is de vinden op internet, Wikepedia
heeft veel informatie.
Marjan
de Vries –Rubingh.